İSTANBUL (AA) – İHÜ’den yapılan açıklamaya göre, üniversite hadis alanında araştırma yapanlara ışık tutacak iki önemli projeye ev sahipliği yaptı.
Üniversitenin Hadis Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezince hayata geçirilen ilk proje, İmam Celaleddin Süyuti’nin usulü, hadis alanının en kapsamlı çalışmalarından biri olarak kabul edilen “Tedribü’r-ravi fi şerḥi Taḳribi’n-Nevevi” kitabının 2017’de eğitim programına alınarak okutulmasıydı.
Çağın en önemli muhaddislerinden Muhammed Avvama’nın tahkikini yaparak ortaya çıkardığı 5 ciltlik eser, üniversitenin Süleymaniye Yerleşkesi’ndeki DarulKurra’da hadis alanındaki akademisyenler ve sivil alanda hadisle ilgilenen uzmanlardan oluşan 25 kişiye okutuldu.
Yüz yüze gerçekleştirilen, pandemi döneminde ise online devam eden derslerin 7 yılın ardından sona ermesiyle eğitim programı tamamlandı.
Açıklamada, görüşlerine yer verilen proje müdürü ve ilim koordinatörü Dr. Muhyiddin Avvama, Tedribü’r-ravi’nin hadis usulü ilminde ihtisas ehlinin bildiği en meşhur kaynaklardan biri olan İbnü’s-Salah’ın “Mukaddime” kitabının özeti ve İmamu’n-Nevevi’nin derlediği “Et-Takrip” kitabının şerhi, aynı zamanda hadis usulü ilminin en kapsamlı ve en önemli temel kaynağı olduğunu ifade etti.
Proje danışmanı Prof. Dr. Serdar Demirel, İslam aleminin önemli hadis otoritelerinden Muhammed Avvama’nın kitabının yeniden yapılandırıldığını, başka kitaplarda bulunmayan bir çok ilaveler yapıldığını, şerhler eklediğini ve kitapta geçen bütün bilgilerin kaynaklarının gösterildiğini, aynı zamanda Avvame’nin Hanefi alimi olması dolayısıyla kitapta Hanefi mezhebinin görüşlerine de talikat ve şerhte yer vererek açıklandığını anlattı.
“Sünen-i Tirmizi Tahkik ve Tevsik Projesi”yle 12 ciltlik bir eser oluşturuldu
Hadis Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezince hayata geçirilen ikinci proje, 13 Aralık 2019’da çalışmalarına başlanan “Sünen-i Tirmizi Tahkik ve Tevsik Projesi”ydi.
İslam hadis literatüründe önemli bir yere sahip olan, Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim’den sonra en güvenilir hadis kaynaklarından biri kabul edilen Sünen-i Tirmizi’nin orijinaline yakın bir nüshasının oluşturulması amacıyla yürütülen proje kapsamında, 9 kişilik bir ekip oluşturuldu. Ekibin başında Muhaddis Muhammed Avvama yer alırken, projenin ilmi koordinatörlüğünü Dr. Muhyiddin Avvama üstlendi.
Ekibin yanı sıra doktora ve yüksek lisans öğrencilerinin de yer aldığı projede, ilk önce Sünen-i Tirmizi eserinin 120 farklı el yazma nüshaları toplanarak, bunlardan 28 tanesi seçildi. Tahkik çalışmasına dayanak olarak seçilen el yazmaları birbirleriyle karşılaştırıldı ve aralarındaki farklılıklarla dipnotlarında zikredilen bilgiler kayda geçirildi.
Proje kapsamında, Sünen-i Tirmizi’deki çok zayıf ve itham altında bulunan raviler araştırılırken, İmam Tirmizi’nin böylesi ravilerden niçin rivayet aldığının gerekçeleri ortaya koyuldu. Kur’an ayetlerinin, hadis metinlerinin ve sahabe sözlerinin ayrı ayrı indeksleri oluşturuldu. Sünen-i Tirmizi’de yer alan cerh ve tadil hükümlerinin ayrı bir fihristi oluşturuldu. Bu hükümler içerisine hem İmam Tirmizi’nin kendi sözleri hem de başkalarından naklettiği sözler dahil edildi.
Hadis ve sünnet kaynaklarının doğru bir şekilde anlaşılması ve yorumlanmasına katkı sağlaması, İslam alimleri ve araştırmacılar için başvuru kaynağı amacıyla yürütülen ve 48 ay içinde tamamlanan çalışmayla 12 ciltlik bir eser ortaya konuldu.
“Çalışma şimdiden ismini hadis ilim tarihine yazdırmış bulunmaktadır”
Proje danışmanı Prof. Dr. Serdar Demirel yapılan çalışmanın İslam dünyası için önemine dikkati çekerek, Sünen-i Tirmizi’nin çok önemli bir hadis kaynağı olduğunu, bunu aslına uygun şekilde tahkik etmek, tesvikini yapmak, esere dair farklı nüshaların sema kayıtlarını göstermek amacıyla ilmi bir çalışma yapıldığını aktardı.
Demirel, 12 ciltlik eserin ilk iki cildinin mukaddime, son cildinin de fihrist olarak hazırlandığını kaydederek, “Mukaddimede başka kaynaklarda bulunamayan çok önemli katkılar bulunmaktadır. Sünen-i Tirmizi’de zayıf olduğuna hüküm verilmiş bazı raviler var. Zayıf olarak görülen ravileri Hocaefendi (Muhammed Avvama) ele aldı ve bunların ilmi derecelerini, hadisteki yerlerini, rivayetlerinin değerlerini inceleyerek ortaya koydu. Bu anlamda da çok önemli bir boşluğu da doldurdu. Çalışma şimdiden ismini hadis ilim tarihine yazdırmış bulunmaktadır. İbn Haldun Üniversitesi Hadis Çalışmaları Merkezi çatısı altında yapılması da üniversitemiz adına hadis sahasına yapılmış çok değerli bir katkıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
Proje müdürü ve ilim koordinatörü Dr. Muhyiddin Avvama, kitapta yaptıkları en önemli çalışmanın garip sözcükler, fıkhi hükümler ve mekanların tahrici olduğunu belirtti.
Mukaddimenin birinci cildinin Muhammed Avvama’nın çok ince bir ilmi çalışmasını içerdiğini aktaran Avvama, “İmam-ı Tirmizi, kitabında, zayıf ravilerin hadislerinin de rivayet etmesiyle tenkit ediliyor. Kitabı ise sünnetin en önemli kaynaklarından biridir. Nasıl olur da İmam-ı Tirmizi zayıf, hatta çok zayıf ravilerden rivayet eder? İşte bu sorunun cevabı için zayıf ravinin hadisleri toplanıp gerekli cevap verilmiştir.” ifadelerini kullandı.
İHÜ, ilk proje olan “Tedribü’r-ravi” eğitim programını tamamlayan katılımcılar için 19 Ocak Cuma günü Süleymaniye Camisi’nde icazet töreni düzenleyecek. Ayrıca programda, “Sünen-i Tirmizi Tahkik ve Tevsik Projesi” ile İmam Kastallani’nin Hazreti Peygamber’in hayatını anlattığı ve tahkik edilerek 25 ciltlik bir kitap halinde sunulması planlanan “El-Mevahibü’l-ledünniyye Projesi”nin de tanıtımları yapılacak.
Muhabir: Zeynep Rakipoğlu
News
